Digitale overheid en cybersecurity werden jarenlang hooguit één keer per jaar besproken in de Tweede Kamer. Nu DiZa er is wordt er eindelijk op regelmatige basis gedebatteerd over politieke onderwerpen met een ICT-component. Het bestaansrecht van de commissie is daarmee bewezen, vinden althans Kamerleden Queeny Rajkowski (VVD), Lisa van Ginneken (D66) en Danai van Weerdenburg (PVV), die met z’n drieën het hart vormen van commissie. Bij nagenoeg alle 18 commissie-bijeenkomsten in het afgelopen jaar was het drietal aanwezig, zo blijkt uit de inventarisatie van AG Connect.

Bij ongeveer de helft van de bijeenkomsten werden ze vergezeld door Kamerleden Renske Leijten van de SP (9x), Barbara Kathmann (8x) van de PvdA en Kauthar Bouchallikt (7x) van GroenLinks. Een opvallende overeenkomst tekent zich daarbij af: de frequent aanwezige Kamerleden in de commissie zijn allemaal vrouwen. “Dat valt op”, zegt Van Ginneken. “En dat geldt ook voor de bewindslieden die aanwezig zijn: Hanke Bruins Slot en Alexandra Van Huffelen van BZK, Dilan Yeşilgöz-Zegerius van JenV. Je kan zeggen dat ICT in de Tweede Kamer echt een vrouwenaangelegenheid is geworden.” Voor Van Weerdenburg speelt het geen rol. “Het gaat er voor mij om dat de beste persoon op de juiste plek zit. Dat we met allemaal vrouwen zijn is opmerkelijk maar gewoon toeval.”

Wat trouwe toehoorders ook opvalt is dat er tijdens de debatten in de DiZa-commissie een aanmerkelijk andere toon klinkt dan Tweede Kamer, waar vaak op de man wordt gespeeld of ruzie wordt gemaakt. Schept de gezamenlijke interesse in ICT-onderwerpen een band? “Dat kan, de debatten blijven bij ons altijd inhoudelijk. Gesprekken zijn scherp, maar de sfeer is goed. Het is mooi hoe onze commissie een andere manier van politiek bedrijven laat zien, daar ben ik zeker trots op”, vertelt Rajkowski.

Voor Van Ginneken geldt dat ook. “Ik denk dat DiZa sowieso één van de minder politieke commissies in de Kamer is. De leden hebben over het algemeen veel dezelfde prioriteiten en dezelfde uitdagingen. Dat zorgt voor harmonie, al verschillen we natuurlijk wel eens van mening. Het gesprekken gaan over de inhoud en dat geeft vaak het beste resultaat.” Ook Van Weerdenburg sluit zich erbij aan. “We kunnen elkaar op ICT-gebied wel vinden, zoals de belangen van privacy en encryptie. Waar nodig helpen we elkaar met kennis. We hebben het alleen nog niet over desinformatie gehad, want dan zal het waarschijnlijk knetteren tussen PVV en D66. Dat is niet erg, het moet ook clashen af en toe.”

Het drietal ziet voor de commissie nog genoeg verbeterpunten. De opkomst in de commissie is daar één van, die valt soms tegen. “Het is een smalle basis nu, er is een klein clubje dat er altijd wel bij is”, zegt van Ginneken. “Meer bezetting in deze commissie zou sowieso fijn zijn, want de thema’s die besproken worden zijn erg breed en raken ons allemaal: De Belastingdienst, zorg, internationale verhoudingen, mobiliteit.” Van Weerdenburg vindt de aanwezigheid ‘gewoon te weinig’. Debatten en werkbezoeken worden soms op het laatste moment uitgesteld omdat er minimaal vier Kamerleden moeten zijn. “Dat die er niet altijd zijn is gewoon onhandig en het schaadt de commissie.” Rajkowski is iets optimistischer: “De opkomst kan beter, maar er zijn ook debatten geweest waar wél tien tot vijftien woordvoerders bij zaten. Daarnaast zien we ook steeds vaker andere commissies aanschuiven bij door ons georganiseerde debatten.”

ICT is in de Haagse politiek ‘niet zo sexy’, zegt Van Weerdenburg. Voor Kamerleden die veel de media willen is commissie DiZa niet de juiste plek. “Het kost ook veel tijd. We ontvingen laatst een 500 pagina’s tellend WRR-rapport over kunstmatige intelligentie. Een superbelangrijk onderwerp, maar het lezen kost uren. Die tijd hebben we meestal niet dus dan slaan Kamerleden het vaak over.” Het gaat in de commissie vaak over stugge kost met veel leeswerk, bijvoorbeeld over Europese wetgeving. “Veel Kamerleden hebben het liever over wat op de voorpagina’s staat”, zegt Weerdenburg.

Ook de vele kleine fracties in de Tweede Kamer vormen een probleem voor DiZa, al geldt bij iedere partij geldt weer een andere situatie. “Er is simpelweg vaak geen tijd en ruimte om overal bij te zijn”, legt van Weerdenburg uit. De focus ontbreekt volgens haar daardoor vaak. “Dan zie je ineens partijen die nooit in de commissie aanschuiven mondeling vragen stellen over een hack die de media haalde, maar waar het kabinet al goed en uitgebreid op heeft gereageerd. Dan denk ik: doe je werk op dit vlak ook eens in de luwte van onze commissie.”