We weten natuurlijk dat de beschikbare beroepsbevolking niet altijd past bij de vacatures. Soms gewoon door vereiste ‘hard skills’ en ervaring. Maar vaak is het een mismatch op ‘soft skills’, vaardigheden en competenties. Ook de houding van werkzoekenden speelt een belangrijke rol. Zijn ze bang voor hun zoektocht? Geloven ze in hun eigen mogelijkheden? En waar komt deze houding vandaan?

Hard skills, soft skills, nevenschikkende problemen en de kijk op de eigen zoek­­­­tocht naar werk. Willen we succesvoller zijn in de arbeidsbemiddeling, dan moeten we ons verdiepen in de klant: zijn kenmerken uitzoeken, vastleggen en als leid­raad voor de bemiddeling nemen. Niet alleen vanuit het beeld dat wij waarnemen, maar evenzeer vanuit de verbinding met de klant. Ook hij moet herkennen en erkennen wat zijn situatie en drijfveren zijn en waar die vandaan komen.

Met een volledige en erkende profilering van de klant zijn we er nog niet. Als we de mensen (klanten) profileren die we uiteindelijk willen matchen met een baan, dan moeten we die klantkenmerken ook koppelen aan de instrumenten voor arbeidsbemiddeling en aan vacatures.

Er gebeurt gelukkig al veel op dit terrein. De VNG heeft samen met een aantal gemeenten het programma Dennis en Eva gestart. Dit programma hangt klantkenmerken aan instrumenten voor arbeidsbemiddeling. Ook ontwikkelt de VNG in het programma Verbeteren Uitwisselen Matchingsgegevens (VUM) een standaard om vacatures en geanonimiseerde klantprofielen uit te wisselen. Dit maakt matching op een breed palet aan klantkenmerken mogelijk.

Vacatures en instrumenten slimmer typeren is een stap vooruit. Kandidaten beter kennen, analyseren, begrijpen en daarmee profileren is een must, maar je moet met deze klantkenmerken ook iets doen. De ‘one size fits all’-aanpak is niet meer van deze tijd. Individueel maatwerk klinkt aardig. Maar honderdduizenden kandidaten een eigen aanpak bieden is een utopie. Elke keer een maatwerkoplossing bedenken is te complex en kost te veel tijd. Als één aanpak zich in het verleden heeft gediskwalificeerd en de charmante maatwerkgedachte utopisch blijkt, moeten we ons heil misschien zoeken in een gesegmenteerde aanpak voor diverse geprofileerde klantgroepen.

Een aanpak per doelgroep is niet nieuw. Nu al zie je vaak een onderscheid in de dienstverlening aan bepaalde groepen klanten. Meestal op basis van harde kenmerken als leeftijd, werkervaring of opleiding. Steeds vaker, maar nog niet genoeg, worden ook de soft skills meegenomen. Wat vrijwel altijd ontbreekt, is oog voor de motivatie en houding van de werkzoekende ten opzichte van zijn uitdaging om een baan te vinden. En – misschien belangrijker nog – voor de oorzaak achter deze houding.

Waarom is iemand bang voor de zoektocht of omarmt hij deze juist? Hoe krijgt iemand een realistische kijk op de (eisen van de) maatschappij en op zijn eigen mogelijkheden?

Differentiatie in aanpak moet recht doen aan de (oorzaak van de) houding. Bij mensen die lang aan de kant staan ligt het grootste obstakel vaak bij ernstige problematiek elders: schulden, huisvesting, verslaving, zelfkennis, onzekerheid, maatschappelijke betrokkenheid, enzovoort. Problemen die invloed hebben op zelfvertrouwen, zelfreflectie en op mogelijkheden om werk te vinden. Samen met de NVSI (Nederlandse Vereniging van Sociale Innovatie) werken we aan routes die recht doen aan de diversiteit. Soms direct gericht op werkfit, soms eerst op maatschappelijk fit.

De MensCentraal Suite ondersteunt deze diversiteit in aanpak aan de hand van een eenvoudige triage systemisch. Een werkend systeem werkend krijgen vergt echter meer. Professionals moeten ook getraind en gecoacht worden in meer empathische en analytische skills. Dat vergt tijd, training, ruimte, kunde en expertise.

Met breed doorgevoerde klantkenmerken en een gedifferentieerde aanpak, waarin we professionals meenemen, kunnen we weer een stap maken, op weg naar een maximaal participerende beroepsbevolking en minder onvervulde vacatures.